ناموس غصب شده (2)

اشکالات وارده بر اصل ماجرا

1- یکی از اشکالات اساسی،که اجمالاً به آن اشاره کردیم وجود اختلافات زیاد در روایاتیست که به این ماجرا اشاره دارد. یعنی در این روایات که از شیعه و سنی نقل شده است آنقدر پراکنده گویی وجود دارد که انسان را در قبول اصل ماجرا به تشکیک می­اندازد.

«شیخ مفید، استاد عقاید شیعه، به وجود تناقض‌ها و اختلاف‌های عجیب و غریب در نقل این قطعه از تاریخ اشاره می‌کند و می‌گوید: نقل‌های مختلفی در این باره وجود دارد، از جمله این که:

1. علی علیه السلام او را به عقد عمر درآورد.

2. این کار به وسیله عباس عموی علی علیه السلام صورت پذیرفت.

3. این کار از روی تهدید انجام گرفت.

4.عروسی صورت پذیرفت و عمر از او دارای فرزندی به نام «زید» شد.

5. خلیفه پیش از مراسم عروسی کشته شد.

6. زید نیز دارای فرزندی بود.

7. او کشته شد و وارثی نداشت.

8. او و مادرش در یک روز کشته شدند.

9. مادرش پس از وی زنده بود.

10. مهریه او چهل هزار درهم بود.

11. مهریه او چهار هزار درهم بود.

12. مهریه او پانصد درهم بود.»(گزیده راهنمای حقیقت،)

و البته اختلافات دیگری که هر یک قابل توجه می­باشند.

2- یکی دیگر از اشکالات اساسی به اینگونه روایات،ضعف سندی می­باشد که بر سر این روایات سایه انداخته است. به عنوان مثال آیت الله مکارم درباره این روایت که« خلیفه دوّم، امّ کلثوم دختر على علیه السّلام را خواستگارى کرد و چهل هزار درهم مهر قرار داد»می­فرمایند:

« حدیث را مرحوم ابن ادریس در آخر کتاب سرائر از ابو القاسم بن قولویه (صاحب کتاب کامل الزیارات که تاریخ وفاتش 368 ه. ق است) نقل کرده است:

... أبى القاسم بن قولویه عن عیسى بن عبد اللّه الهاشمى (کان من رجال الصادق علیه السّلام و وفات امام صادق علیه السّلام در سال 148 است، پس ابن قولویه نمى‏تواند از «عیسى بن عبد اللّه» نقل کند، چون زمان این دو به هم نمى‏خورد، پس مرسله است و لو ظاهراً مسند و معنعن است.)...این روایت که از دو جهت ارسال دارد، سند معتبرى نداشته و نمى‏توان به آن اعتماد کرد؛ علاوه بر این اصل چنین ازدواجى زیر سئوال است و مشکوک، هر چند اهل سنّت روى آن خیلى مانور مى‏دهند تا در مسائل مربوط به شهادت حضرت زهرا علیها السّلام تشکیک کنند،....»(کتاب النکاح،مکارم شیرازی ج‏6، ص: 18)علاقه­مندان برای بررسی بیشتر راویان این احادیث می­توانند به کتاب «ازدواج ام کلثوم با عمر»،اثر آیت الله میلانی مراجعه کنند.

نا گفته نماند که در بین بزرگان اهل تسنن نیز هستند کسانی­که اشکالات سندی بر این روایات دارند؛ به عنوان مثال:« حاکم نیشابوری در نقل ماجرا آن را صحیح، ولی ذهبی در تلخیص المستدرک سند آن را منقطع دانسته است؛ همان‏گونه که بیهقی آن را مرسل می‏داند. هم‏چنین بیهقی با سندهای دیگری این قضیه را نقل کرده که همه آنها ضعیف است.

ابن سعد نیز حدیث را در الطبقات الکبری به طور مرسل نقل کرده است. ابن حجر در الاصابه با سند خود نقل کرده که در آن «عبدالرحمن بن زید بن اسلم» است که تعداد زیادی از علمای رجال اهل سنت او را تضعیف نموده‏اند. هم‏چنین در سند آن «عبدالله بن وهب» وجود دارد که تضعیف شده است.

ابن حجر به سندی دیگر از عطاء خراسانی نقل کرده که ابن عدی و بخاری او را از جمله ضعیفان شمرده‏اند.

خطیب بغدادی نیز آن را با سندی نقل کرده که در آن احمد بن حسین صوفی، عقبة بن عامر جهنی و ابراهیم بن مهران مروزی وجود دارد که اوّلی تصریح به ضعف او شده، دوّمی را از لشکریان و امیران معاویه ذکر کرده‏اند و سوّمی نیز مهمل دانسته شده است. در نتیجه می‏توان گفت که هیچ یک از روایات، سند معتبری ندارد». (ازدواج ام کلثوم با عمر افسانه یا واقعیت)

ادامه دارد...